Door de jaren heen is de visie op het trainen van honden erg veranderd. Belonen of corrigeren? Dat is vaak de discussie. Maar net zoals we meer inzicht hebben gekregen in het opvoeden van kinderen, weten we nu ook dat het opvoeden van honden meer behelst dan rukken aan de lijn of een tik over de neus.

Een stukje geschiedenis:

Nog een eeuw geleden werd de leerplicht ingevoerd voor kinderen. Daarvoor was dit helemaal niet zo belangrijk. Heel lang werden kinderen gezien als mini-volwassenen, de moesten werken en helpen in de huishouding of werden soldaat. De kinderen van rijke mensen hoefden niet voor het geld te zorgen dus zij konden wel naar school of spelen, maar voor de armeren in het land was dat niet weggelegd. Hier is een parallel met honden: de honden van rijke mensen werden voor het vertier en de gezelligheid gehouden, de armeren hadden een hond voor het werk. Zo moesten ze bijvoorbeeld in een rad lopen om een varken aan het spit rond te draaien, karren trekken, zwaar werk verrichten. In de late middeleeuwen geloofden wetenschappers zelfs dat de honden helemaal geen gevoel hadden en dat hun reacties mechanisch van aard waren, wat resulteerde in onderzoeken zonder verdoving, pijnstraffen en allerlei nare dingen.

Gelukkig weten we nu beter. Zoals we hebben ontdekt dat kinderen meer stabiele en gelukkiger mensen zijn als ze in hun jeugd kunnen spelen, leren, ontdekken en vriendschappen aan kunnen gaan, zo hebben we dat inmiddels ook bij de honden ontdekt. Honden worden stabielere en gelukkiger en weerbaarder honden als je ze in hun puppy-tijd, maar ook later, de mogelijkheid geeft om de wereld te verkennen en te ontdekken.

Aan ons is nu de taak dit proces voor de honden vorm te geven.

Hoe doen we dat dan?

Afbeelding: Met dank aan de collega’s van Silver linings.

Het opvoeden van een hond is net als het bouwen van een kaartenhuis: als de basis wankel is stort hij snel in. De onderste laag, de basis is dus essentieel voor een goede training. Dit zijn de trainingsvoorwaarden: je hond heeft voldoende lichaamsbeweging nodig, maar ook mentale stimulatie als snuffelen in de omgeving, werken voor een beloning. Daarbij hou je ook altijd rekening met de medische toestand van een hond. Hij kan immers niet zeggen, dat hij zich niet lekker voelt. Voorspelbaarheid geeft houvast en duidelijkheid, maar regelmatig een ander rondje lopen is een welkome afwisseling. Honden hebben genoeg rust en slaap nodig. Een volwassen hond slaapt en rust ongeveer 16 uur per dag, een pup 22 uur. Beperkte isolatie is wat moeilijker in te vullen: honden zijn roedeldieren en zijn graag dicht bij de mens in de buurt. Ze zullen dus moeten leren om alleen te zijn. (andere honden zijn geen andere mensen en dus geen vervanging voor alleen zijn). Bouw dit langzaam op en laat de hond het liefst los in huis als je er niet bent.

In het middenstuk van het kaartenhuis zien we de begrippen trainingsvaardigheden, opvoeden, relatie en vertrouwen en socialisatie. Dit is het deel waar we als opvoeders van onze honden actief aan de slag moeten.

We trainen de honden door ze uit te leggen wat we van ze verwachten. Even een voorbeeld:
Als er brood op het aanrecht ligt, en de hond eet hiervan, dan weet hij niet dat dat niet mag. Het is immers eten en je hond is een prooidier. Maar jij komt net binnen en pakt hem flink bij zijn nekvel.
Zal je hond de volgende keer dat jij er niet bij bent dan geen brood pakken? Natuurlijk wel! Hij heeft immers alleen geleerd, dat hij op zijn kop krijgt als jij in de buurt bent. Jij vindt het niet leuk, de hond nog wel. Het gedrag is dus niet verdwenen, het gedrag is onderdrukt. Het resultaat is hetzelfde, maar de onderliggende basis niet. De hond pakt geen brood meer als jij erbij bent. Maar het advies is gewoon je brood in de kast te leggen, want hoe hard je ook straft, dit gaat je hond niet begrijpen. Het is immers geen mens.
De discussie over correctie en beloning/gedrag ombuigen is al heel oud. Inmiddels weten we, dat als we gedrag van de hond ombuigen, dit een langere houdbaarheid heeft, dan een correctie. Maar ombuigen vraagt veel meer tijd om gedrag in te slijpen en het nieuwe gedrag zal dezelfde behoefte moeten bevredigen als het oude gedrag. Graaft de hond in de tuin, is een spelletje met hem gaan spelen geen goed alternatief. Wat wel helpt is een zandbak maken, en de hond leren dat hij daar mag graven. Dat kun je prima inslijpen en voorziet in dezelfde behoefte, namelijk graven.

Bij de trainingsvaardigheden is het belangrijk dat je hond bereikbaar is. Als hij erg hoog in zijn opwinding zit, kun je hem niet bereiken. Dan kun je hem dus ook niet trainen. Een ontspannen hond is leerbaar, een hond met een matige spanning ook, maar een hond die flink gestrest is, of volledig in paniek kun je niks leren. Dat is niet anders bij mensen. Als je rent voor je leven heb je even geen ruimte voor een goede tip over hoe je je huis het beste kunt schilderen. En als mensen boos zijn, zijn ze ook niet leerbaar. Dan is ontspannen, de druk eraf de beste remedie. Dit is voor honden niet anders.
Daarbij zal een hond gedrag, dat het wat oplevert herhalen, het gedrag dat niks oplevert niet. Het brood op het aanrecht levert hem wat lekkers, dus dat zal hij blijven herhalen. Opspringen, maar hij krijgt geen reactie en de persoon draait zich weg levert niks op, dus zal de hond uiteindelijk wel laten.

Relatie opbouwen gaat het beste door samen dingen te ondernemen. Ga eropuit, train samen, ren samen, speel samen en heb het leuk samen. Geef spelenderwijs je grenzen aan aan je hond. Speelt hij te wild, dan stop je meteen met spelen. Is hij weer rustig speel je verder. Maar val niet in de mopper-modus, dat is immers niet leuk en geeft geen vertrouwen. Als je hond gedrag laat zien dat je niet wilt dan stop je de activiteit gewoon. Verbreek even de verbinding met je hond, dat is ook al een soort van straf voor een hond. En is je hond te druk, dan leg je hem even met een kauwbotje in de bench. De bench mag nooit een strafbankje zijn, wel een veilige plek om even tot rust te komen. Als de hond in de bench ligt, laat hem dan ook met rust. (ook de kinderen even uitleggen!)
Niet iedere hond vindt het leuk om met andere honden te spelen. Dus probeer dit uit, maar dwing niks.
En zo komen we bovenaan in het kaartenhuis bij het gedrag dat de hond laat zien. Dit is dus een opstapeling van veel factoren en voor iedere hond ook anders. Er is dus geen pasklare handleiding voor alle honden, maar de honden laten meestal wel zien, wat wij in onze honden hebben geïnvesteerd.

Met een vrolijke hond vol zelfvertrouwen is sporten erg leuk om te doen. Teambuilding met je hond, samen eenzelfde doel nastreven en dan een mooie beloning verdienen in de vorm van een balletje of een medaille is fantastisch.
Daar zitten dus wel wat voorwaarden aan: de hond zal sociaal moeten zijn en samen met jou in een ring moeten kunnen werken. Ook zal hij moeten luisteren en de aanwijzingen van zijn geleider op moeten volgen.
En de begeleider zal de vaardigheid moeten ontwikkelen om de hond op een effectieve manier te leiden en de discipline moeten hebben om regelmatig te trainen. Alleen zo groeit een combinatie naar elkaar toe.